Ulaşılabilir bilinenlere bakıldığında, radyometrik tarihleme ve bulgulara göre Dünya'nın 4,5 milyar yıl yaşında olduğunu söyleyebiliyoruz. Özellikle ortalama insan ömrü ile kıyaslandığında hatta ve hatta yalnızca geçmişe yönelik 10 soy geriye döndüğümüzde bile Dünya içerisinde yerimiz ve varlığımızın korkunç derecede bir hiç olduğunu söyleyebiliriz.
Gezegende gerçekleşen evrim sürecinde yaşanan 5 kitlesel yok oluş bulunmaktadır. En azından aydınlatılmış geçmiş için bu şekilde değerlendirebiliyoruz. Bu kitlesel yok oluşlar için tarihler ve yaşanan olaylar için yalnızca tahmin yürütebiliyoruz, farklı iddialar mevcut fakat henüz kanıtlanabilmiş her hangi bir gerçek bulunmamakta. Her yok oluş sonrası var olan türlerin karada ve suda %56-%93 oranında yok olduğu ve değiştiğini söyleyebiliyoruz. Bu durumda yaşanılan soy tükenişlerinde aslında aydınlatılmayan geçmiş için farklı medeniyetler olmadığını kim iddia edebilir? Baktığımızda mevcut var olan inançlar arasında İbrahimi ve Semavi dinler arasında tarihi en eski olarak bilinen Yahudilik bile yalnızca 4.000 yıldır var. 4,5 Milyar yılın yanında küçük bir espri gibi. Kim daha öncesinde yaşayan nefes alan düşünen veya inanan insan veya insana yakın olan genetik benzerlik içerisinde olduğumuz ileri seviyede oluşum gösteren yaşam formlarının olmadığını söyleyebilir ki? Hiç kimse... Belki de ana kök soylarımız içerinde hala bağlantı kurarak ilerliyor ve zaman içerisinde bu yokoluşlarında payıyla ölmüyor ancak değişiyoruzdur, olamaz mı? Olabilir keza bahsettiğim aydınlatılmayan insan tarihi ile ilgili olarak pek çok teori mevcut. Kayıp kıta Atlantis ise belki de bunlardan biridir, kim bilir. Dünya aklımızın akıl sır erdiremediği ve çözümleyemediğimiz kadar eski ve bilinmezliklerle doluyken bizler daha öncesinde var olmamış medeniyet ve toplulukların olmadığını, bizler gibi onlarında doğup yaşayıp inanıp ölmediklerini söyleyemeyiz öyle değil mi?
Teoriler arasında ilgimi çeken bir tane - 7 Ana Kök Soy / Blavatsky
Varoluşsal düşünceleri ve kimlik kaygılarımı bir yana bırakacak olursam, bu kitlesel yok oluşlar ile ilgili kısaca şunları söyleyebiliriz;
5 kitlesel yok oluş için değerlendirme ve adlandırmalar;
1- Ordovisiyan-Silüryan Yok Oluşu
443,5 milyon yıl öncesi / Tüm türler için ortalama %55 yok oluş
Neden olarak atmosferik karbondioksit seviyesinin düşmesi gösterilir ve özellikle denizel yaşam formları ciddi olarak etkilenmişlerdir. Karbondioksitin düşüş nedeni olarak, volkanik aktivite ya da gama ışını patlaması nedeniyle ozon tabakasının zarar görmesi gibi tezler bulunmaktadır.
2-Geç Devoniyen Kitlesel Yok Oluşu
375 milyon yıl öncesi / Tüm türler için ortalama %70 yok oluş
Neden olarak küresel soğuma ve okyanuslardaki volkanik aktivitelerin neden olduğu okyanus anoksisi (okyanuslardaki oksijenin tükenmesi) ve deniz seviyesi değişimlerinden kaynaklandığına dair teoriler bulunmaktadır. Bazı istatistiksel çalışmalar, yok oluş hızının artmasından çok, türleşme hızındaki düşüşe dikkat çeker.
3- Permiyen Sonu Kitlesel Yok Oluşu
252,28 milyon yıl öncesi
'Permiyen-Triyas' yok oluşu, tüm deniz türlerinin %96'sının ve karalardaki omurgalı türlerinin ise %70'inin tükenmesine yol açmış ve tüm kitlesel yok oluşların anası olarak biliniyor.
Neden olabileceğine dair bir çok teori yürütülüyor fakat tıpkı diğer yok oluşlar gibi her hangi bir kanıt bulunmuyor. Asteroit çarpması ve denizlerden metan gazı salınımı ile ilgili tartışmalar mevcut.
4-Trias-Jura Kitlesel Yok Oluşu
201,3 milyon yıl önce / Tüm türler için %70-75 yok oluş
Nedenlerine dair yaklaşımlardan birisi iklimin aşamalı olarak değişimi ve okyanusların asidifikasyonudur. Ancak bu yaklaşım yok oluşun hızını açıklayamamaktadır. Bu ani yok oluşun nedeni olarak asteroit çarpması da düşünülmüştür, ancak istenen etkiyi yaratabilecek ve bu döneme tarihlenen bir krater henüz tanımlanmamıştır. Yoğun volkanik aktivite ve bazalt patlaması seli de bu yok oluşun nedenleri arasında olabilir.
5-Kratese-Paleosen Yok Oluşu
66 milyon yıl öncesi / Dinozorlar için kök kurutan ve geriye kalan tüm türler için %75 yok oluş
Bu yok oluş uçamayan dinozorların da ortadan kalkmasına neden olduğu için ilgi çekicidir. Çok kısa sürede gerçekleşen bu toplu yok oluş 2010 yılına kadar özellikle “Dinozorlar nasıl yok oldu?” sorusuyla merak uyandırmış, pek çok tartışmanın konusu olmuştur. Ansızın yayılan etkili bir salgın hastalık, yoğun volkanik aktiviteler ve asteroit çarpması bu tartışmalarda en çok gündeme gelen nedenlerdir. Bunların en dikkat çekeni asteroit çarpmasıdır.
Konu ile ilgili akla gelen ve tartışmaya açık pek çok teori bulunuyor. Kısacası şunu söyleyebilirim;
İçerisinde olduğumuz Dünya'nın dahi gizemlerini tam olarak çözemiyor ve sır perdelerini biraz olsun bile aralandıramıyorken evren içerisinde gerçek konumumuzu bulabilir miyiz? Bırakın ne olacağımızı ne olduğumuzu bilemezken belki de kendimizi fazla büyütüyoruzdur.
Kaynakça:
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Permiyen-Triyas_yok_olu%C5%9Fu
- https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2014/06/01/evrim-surecinde-yasanan-kitlesel-yok-oluslar/
- https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2018/09/17/evrim-surecinde-yasanan-6-kitlesel-yok-olus/
Yorum Bırakın