Fantastik edebiyatın babası,
J. R. R. Tolkien'in ölümünden ancak dört yıl sonra oğlu Christopher Tolkien tarafından derlenip, yayımlanmış kitabı Silmarillion'da, Orta Dünya'nın tarihçesine yer verilmiştir. Bu kitabın aslen 3 parçadan oluştuğunu daha önce söylemiştik. Yine de hatırlatmakta fayda var:
- Ainulindalë ("Ainur'un Müziği") - Eä'nin, yani Dünya'nın yaradılışı ki bu konuyu şu içeriğimizden öğrenebilirsiniz.
- Valaquenta ("Valar'a Dair") - Valar'ın ve Maiar'ın, Eä'deki iki doğaüstü varlığın tanımı.
- Quenta Silmarilion ("Silmaril'lerin Tarihi") - İlk Çağ'da ve öncesinde olan olayların tarihi.
Bu içeriğimizde ise, geçen yazımızda kısaca değindiğimiz Ainur'u, daha geniş kapsamlı olarak
Valaquenta bölümü ile ele alacağız.
Valaquenta, Silmarillion'da Valar'ı ve Maiar'ı ele alan bölümdür. Yani aslında kim kimdir bölümüdür. Daha önceki içeriğimizde,
Eru'nun ilk ve basit düşüncelerinden,
Ainur yani kutsal varlıklar olarak bilinen ırkın yaratıldığını söylemiştik. Ainur kendi içinde ikiye ayrılır da demiştik: Valar ve Maiar. Valar, Maiar'a göre daha güçlüdür. Maiar, Valar'ın yardımcısı konumdadır.
Yazarın Notu: Erkeklere Vala denir, kadınlara ise Valië. Valar çoğuldur, Vala ise tekil. Benzer şekilde, Maiar da çoğuldur, Maia ise tekil. Keza Ainur'un da tekili Ainu'dur.
15 tane Vala bulunmaktadır:
- Rüzgarların Kralı Manwë,
- Yıldızların Kraliçesi Varda,
- Denizlerin Efendisi Ulmo,
- Ağlayan Nienna,
- Demirci Aulë,
- Meyve Veren Yavanna,
- Ormanların Efendisi Oromë,
- Genç Vána,
- Ölülerin Bekçisi Mandos,
- Dokumacı Vairë,
- Rüyaların Efendisi Lórien,
- İyileştirici Estë,
- Güreşçi Tulkas,
- Danscı Nessa
- Daha sonra Karanlık Düşman Morgoth olarak adlandırılacak olan Melkor.
Aslında Maiar, Valar'a göre daha kalabalık olmalarına rağmen, tarihte bu ölümsüz varlıklardan sadece birkaçının ismi yer almıştır.
- Manwë’nin Sözcüsü Eönwë,
- Varda’nın Nedimesi Ilmarë,
- Dalgaların Ossë’si,
- Durgun Denizlerin Uinen’i,
- Sindar Kraliçesi Melian,
- Güneş Arien,
- Ay Tilion,
- Yüzüklerin Efendisi Sauron,
- Balrog'ların Efendisi Gothmog,
- Vampir Thuringwethil,
- Örümcek Ungoliant,
- Kurt Adam Dragluin,
- Irmağın Kızı Goldberry,
- Beş büyücü olan Olórin (Gandalf), Curunír (Saruman), Aiwendil (Radagast), Alatar ve Pallando.
Şimdi kısaca Valar'a değinelim. Maiar için belki de ayrı bir içerik oluşturabiliriz, malum yazıyı çok uzatıp sizi sıkmak istemeyiz.
1. Manwë
Manwë (Quenya dilinde 'Kutsanmış Olan' anlamına gelir.), Ainur'un lideri,
Arda'nın kralıdır. Varda'nın ise kocası, Melkor'un ise kardeşidir.
Súlimo,
Mânawenûz veya
Valahiru olarak da bilinir. Dünya'nın en yüksek dağı olan Valinor'daki Taniquetil'i dağında yaşamaktadır.
Rüzgar ve hava, onun yardımcılarıdır. Otorite olarak en yetkili Vala'dır
(Güç olaraksa Melkor daha güçlüdür.)
Bilinen başlıkları ise,
Arda'nın Kralı, Arda'nın Nefesi'nin Lordu, Valar'ın Kralı, Batı'nın Lordu ve
Büyük Kral'dır.
Zeus ve Odin ile benzerlik gösterir.
Maiar'ı ise,
Eönwë ve
Olorin'dir.
2. Varda
Varda
(Quenya dilinde 'Yüce, Ulvi' anlamına gelir.), Arda'nın üzerinde bulunan yıldızları tasarlamaktan sorumlu Valie'dir.
Elbereth (Sindarin dilinde 'Yıldızların Kraliçesi' demektir.), Tintallë veya
Gilthoniel olarak da bilinir. Manwë'nin karısıdır.
Bilinen başlıkları ise,
Arda'nın Kraliçesi, Yıldızların Kraliçesi ve
Valar'ın Kraliçesi'dir.
Maiar'ı ise,
Ilmarë ve
Olorin'dir.
3. Ulmo
Ulmo
(Quenya dilinde 'Yağmur Yağdıran' anlamına gelir.), Arda'daki okyanusları kontrol eden Vala'dır.
Ulubôz veya
Ullubôz olarak da bilinir. Manwë ile yakın arkadaşlardır. Arda'da bir yerde yaşamaktansa, denizlerin derinliğinde yaşamayı tercih etmiştir. Sarayı Vaiya Denizi'nin dibindeki Ulmonan'dır. Evlenmeyen tek erkek Vala'dır.
Bilinen başlıkları ise,
Denizlerin Kralı ve
Suyun Lordu'dur.
Poseidon ile benzerlik gösterir.
Maiar'ı ise,
Ossë ve eşi
Uinen,
Salmar ile
Uin'dir.
4. Nienna
Nienna
(Quenya dilinde 'Ağlayan, Ağlayan Kadın' anlamına gelir.), Arda'ya yayılan merhamet ve kederin Valie'sidir.
Núri veya
Heskil olarak da bilinir. Mandos ile Irmo'nun kız kardeşidir. Hiç evlenmemiştir. Ainur'un Müziği sırasındaki şarkısı
en üzücü şarkılardan biri olduğu için Arda'nın zamanının başından beri Arda'da hüzün vardır. Valinor'un batısında yaşamaktadır.
Bilinen başlıkları ise,
Merhametin Leydisi, Merhametli ve Yaslı Kadın ve
Şefkatli Nienna'dır.
Gandalf'a acımanın önemini öğreten kişi Nienna'dır.
5. Aulë
Aulë
(Quenya dilinde 'İcat' anlamına gelir.) Arda'yı oluşturan maddelerin işçiliğinden sorumlu Vala'dır. Yani Arda'yı şekillendiren Vala'dır.
Mahal, Oli ve
Návatar olarak da bilinir. Eşi Yavanna'dır. Aulë'nin en büyük eserleri ise Valar'ın İki Lambası ile Güneş ve Ay Kanalları'dır. Aynı zamanda Melkor'un zinciri olan Angainor'u da o yapmıştır.
Lakin Aulë'nin bizce en önemli başarısı
Cüce'leri yaratmasıdır. Zira cüceler Iluvatar tarafından değil, Aulë tarafından yaratılmıştır.
Demirci ve
Madenci olarak bilinir.
Maiar'ı ise,
Mairon ile
Curumo'dur, yani namı değer Sauron ile Saruman'dır.
Hephaistos ile benzerlik göstermektedir.
6. Yavanna
Yavanna (Quenya dilinde 'Meyve Verici' anlamına gelir.),
Arda'daki tüm meyvelerden ve büyüyen şeylerden sorumlu Valie'dir.
Kementári (Quenya dilinde Toprağın Kraliçesi demektir.) ve
Ivon olarak da bilinir. Valinor'un güneyinde yaşamaktadır. Aulë'nin eşi, Vana'nin ablası ve Melian'ın ise uzaktan akrabasıdır.
Bilinen başlıkları ise,
Meyve Verici, Dünya'nın Kraliçesi, Meyvelerin Vericisi ve
Valar'ın Kraliçesi'dir.
Demeter ve Gaia ile benzerlik göstermektedir.
7. Oromë
Oromë
(Quenya dilinde 'Boru Üfleyen, Boruların Sesi' anlamına gelir.),
avdan sorumlu Vala'dır.
Aldaron, Araw veya
Arômêz olarak da bilinir. Nessa'nın kardeşi, Vana'nin ise kocasıdır.
Valar'ın Avcısı ve
Ormanların Lordu olarak da bilinir.
Maiar'ı ise,
Tilion, Alatar ve
Pallando'dur.
8. Vána
Vána
(Quenya dilinde 'Güzel olan' anlamına gelir.), Arda'daki yaşamların gençliğini korumaktan sorumlu Valie'dir. Yavanna'nın küçük kardeşi ve Oromë'nin eşidir. Vananın yürüdüğü yerlerde çiçeklerin açtığı bilinir.
Çiçeklerin Kraliçesi olarak da bilinir.
Maiar'ı ise,
Arien ve
Melian'dır.
9. Mandos
Mandos
(Quenya dilinde 'Hapishane - Kale' anlamına gelir.), ölen Elf'lerin ruhlarının yargılanmasından sorumlu Vala'dır. Aynı zamanda
kıyametlerin habercisidir. Aslında gerçek ismi yargı anlamına gelen
Námo'dur. Lakin Elf'lerin öldüklerinde gittikleri yer olan Mandos'un Salon'undan esinlenerek Elf'ler ona, Mandos ismini vermişlerdir.
Bannoth ve
Badhron olarak da bilinir. Nienna ile Irmo'nun kardeşidir. Eşi ise Vairë'dir.
Bilinen başlıkları ise,
Valar'ın Kıyametçisi, Fëanturi, Ölüler Evinen Bekçisi ve
Ölülerin Hakimi'dir.
10. Vairë
Vairë
(Quenya dilinde 'Dokumacı' anlamına gelir.),
Arda'nın hikayesini dokumaktan sorumlu Valie'dir.
Gwîr olarak da bilinir. Çok güçlü yahut önemli bir Valie olarak bilinmez. Mandos'un eşidir.
11. Lórien
Lórien
(Quenya dilinde 'Arzuların Efendisi' anlamına gelir.), rüyaların, tutkuların ve hayallerin yaratıcısıdır. Gerçek ismi
Irmo'dur, lakin Lórien olarak bilinir. Mandos ile Nienna'nın kardeşidir. Estë'nin ise eşidir.
Hayallerin ve İlüzyonların Ustası, Arzuların Efendisi ile
Rüya ve Hayallerin Tanrısı olarak da bilinir.
12. Estë
Estë
(Quenya dilinde 'Dinlenmek' anlamına gelir.), yaralıları ve yorgunları iyileştirmekten sorumlu Valie'dir. Valar Konseyi'ne katılmadığı için, bir Valar olmasına rağmen, bir Valie'den çok,
Maiar'ların başı sayılır.
Maiar'ı ise,
Melian'dır.
13. Tulkas
Tulkas (Quenya dilinde 'Güçlü, Sarsılmaz' anlamına gelir.), savaşa katılmak, savaşmaktan sorumlu Vala'dır. Aynı zamanda Melkor ile olan savaşa da katılmak için Arda'ya gelen son Vala'dır.
Tulukastāz ve
Astaldo. olarak da bilinir. Nessa'nın eşidir. Herhangi bir silah yahut binek kullanmaz, elleri ile dövüşmesi ile bilinir.
14. Nessa
Nessa
(Quenya dilinde 'Genç' anlamına gelir.), Valar sıralamasında en az güçlü kişidir.
Hızı ile bilinir, ok gibi hareket ettiği söylenir. Oromë'nin kardeşi, Tulkas'ın ise eşidir.
Dansçı olarak da bilinir.
15. Melkor
Melkor
(Quenya dilinde 'Kudreti ile Ortaya Çıkan' anlamına gelir.), ilk Karanlık Lord'dur.
Bauglir, Belegurth, Belegûr, Arun ve
Mbelekor olarak da bilinir. Daha sonraları ise Morgoth olarak anılmaya başlanmıştır. Valar'ın en güçlü, kudretlisidir. Eru'dan sonraki en güçlü varlıktır. Manwë'nin kardeşidir.
Bilinen başlıkları ise,
Karanlık Lord, Dünya'nın Kralı, Dünya'nın Karanlık Düşmanı, Karanlığın Lordu, Yaşlı Kral, Angband'ın Lordu, Utumno'nun Lordu ve
Arda'nın Kaderinin Ustası'dır.
Melkor, başlı başına kendi içeriğini hak ettiğinden burada daha fazla uzatmayacağız.
Yorum Bırakın