Tarihte her Yunan kentine bir akropolis yapılırdı. Bulunan en yüksek tepeye inşa edilen akropolis içerisinde tapınaklar, hazineler ve kurumlar barındırır, bir savaş anında ise ilk olarak orası savunulurdu. Yaklaşık 2400 yıldır Atina'yı tepeden izleyen Atina Akropolisi, akropolislerin en ünlüsüydü. Kayalıkların tepesine inşa edilmiş olan yapı, Cilalı Taş Devri'nde inşa edildi . M.Ö 3000'de, yani Tunç Devri'nde krallıklar ve saraylar yapılmaya başlandı. Atina Akropolisi dört kısımdan oluşuyordu.

• Parthenon (Athena Parthenos Tapınağı) (M.Ö. 437-432)
• Propylaion (Kapılı Giriş) (M.Ö. 437-432)
• Athena Tapınağı (M.Ö. 427-424)
• Erekhtheion

Kendi çağının en büyük tapınağı olan Parthenon, tam bir mimarlık harikasıydı. Yapımında 22 bin ton mermer kullanıldı ve Yunan taş ustalarına emanet edilerek yapımına başlandı. Ancak tuhaf olan Atina'da mermerin bulunmamasıydı... Şehrin 17 km uzağında Pentelikon Dağı'na çıkıldı ve dev kitleler kesilerek akropolise taşındı. Yunan ustalar 13 bin mermeri şekillendirip 12 metre yüksekliğinde duvarlar ördü. Dış tarafı için 800'den fazla silindir parçasıyla, üç katlı bir binadan daha yüksek 58 sütun inşa ettiler. Her bir sütun 13 parçadan oluşuyordu. Sütunların üzerilerinde ise 10 tondan daha ağır mermer taşlar bulunuyordu.

Mermerler şehrin en tepesine nasıl getirildi?

Dağ yolu taşlarla döşendi. Bu sayede yumuşak bir zemin sağlanmış oldu. İşçiler taşları arabalara yükleyip katırlarla Atina'ya götürdüler. Ancak henüz bitmemişti... Taşların akropolise çıkarılması gerekiyordu. Tepenin en altından üstüne kadar giden eğimi düşük, pürüzsüz bir taş rampa yapıldı. Rampanın aşağısına devasa bir araba yerleştirdiler. Mermerinin yükünü taşıyabiliyor olması gerekiyordu. Çünkü en hafif ağırlık 10 ton kadardı. Rampanın zirvesine bir makara yerleştirildi. Makaranın çevresini saran güçlü bir halat koyuldu ve halatın bir ucu mermer taşıyan arabaya bağlandı, diğer ucu ise yukarıda içi molozlarla dolu bir arabaya bağlandı. Moloz yüklü araç aşağı inerken, mermer yüklü arabayı yukarıya doğru çekiyordu.

Silindir parçalar nasıl kusursuzca bir araya getirildi?

Silindir haline getirilen mermerlerin kenarları bilerek çıkıntı bırakılıyordu. Ahşap vinçler mermerleri diledikleri yüksekliğe çıkartabiliyordu. Vince bağlı halatlar çıkıntılara bağlanıyordu ve kolayca üst üste getirilebiliyordu. Bir araya geldikten sonra ustalar tarafından çıkıntılar yok edilip, uyumlu bir şekle getiriliyordu.

Sismik bir coğrafyanın üzerinde bulunan akropolis, nasıl bunca zaman ayakta kalabildi?

Tapınak, kireç taşı bloklarının üzerine inşa edildi. Kayalıkların üzerinde bulunması da oldukça etkili bir sebep... Fakat daha etkili olan bir şey ise taşlar için düşünülmüş bir yoldu. Taşların arasında hiç harç kullanılmadı. Bunun yerine taşlar oyularak oyuklara diğer taşı bağlayacak şekilde demir kıskaçlar konuldu. Kıskaçtan daha büyük olan oyukların boşluklarına kurşun döküldü. Kurşun, demir kıskançların hava ile temasını engelledi. Bu sebeple demir kıskaçlar paslanmadı. Ayrıca, yumuşak bir madde olan kurşun sayesinde depremler sırasındaki gerilim azaldı ve esneklik sağlandı. Böylece taşların çatlaması ve yıkılması önlenmiş oldu. Sütun silindirlerinin arasına ise ahşap kamalar ve pimler konuldu. Bu sayede deprem sırasında sütunların hizadan çıkması ve yıkılması engellenmiş oldu.

Neden tepeye bir akropolis yapılmak istendi?

Zaten akropolisin kelime anlamı "Şehrin En Tepesi"dir. Tapınakların en tepeye yapılmasının sebebi ise Tanrılara daha yakın olunduğu inancıydı. Ayrıca bu tapınak, bakire tanrıça olarak bilinen Athena'ya adandı. Parthenon ise "bakire" kelimesinin Yunancasından türetilmiş bir kelimeydi. Tapınağın içinde Athena'nın 11 metrelik heykeli bulunuyordu.   ''Yapılan son araştırmalarda Parthenon mermer zemininin altında on binlerce kireç taşı bloğu bulundu. Bloklar 22 kattan oluşuyordu. Ve üzerinde bulunan mermerden bir yüzyıl daha yaşlılardı. Bu da aslında tapınak yapılmadan önce burada bir başka yapının bulunduğu gerçeğini ortaya çıkardı. Yapının altında bir tapınak vardı. Kireç taşından oluşturulmuş yapının üzerinde bulunuyordu. Parthenon ise bu yapının üzerine kuruldu.'' KAYNAKÇA: 1, 2 ," target="_blank" rel="noopener">3