Diego Velazquez’in en ünlü eserlerinden olan Las Meninas yani Nedimeler tablosu, aynı zamanda üzerinde en çok spekülasyon üretilmiş sanat eserlerinden biridir. Karmaşık yerleşimi ve gerçekçi üslubu ile tablo ilk bakışta kafa karıştırıcı gözükür. Tabloyu anlamlandırabilmek için her noktasını incelemek gerekir ancak ressam tabloyu çok zekice kurgulamıştır. İzleyicinin keşfettiği her bir parça diğerine bağlanarak bir yapboz gibi birleşir ve sonuçta titizlikle düzenlenmiş bir bütün ortaya çıkar. [caption id="attachment_178918" align="aligncenter" width="500"] Las Meninas, Diego Velazquez, 1556[/caption] Las Meninas, ünlü Barok portre ressamı Diego Velazquez tarafından sanatçı Alcazar Sarayı’nda çalışırken yapılmıştır. Tablonun merkezinde beş yaşındaki Prenses Margarita, ressamın atölyesinde bir tablo için poz verirken görülmektedir. Işığı ustaca kullanan ressam, burada ışığı prensese yönelterek onu odak noktası haline getirmeyi başarmıştır. Etrafındaki nedimeler bir yarım dair oluştururlar. Nedimeler ile öndeki saray soytarısının duruşu prensese göre daha doğaldır.   Nedimelere bir de saray köpeği eşlik eder. Köpek, o anki kompozisyonun gerçekten bir parçası olabileceği gibi dönem resimlerinde sadakat göstergesi olarak sıkça başvurulan bir metafordur. Ancak resimde dikkat çeken nokta bu değildir. Resimdeki figürler poz verdikleri ressama değil de doğrudan izleyiciye bakar gibidir. Bu da resme oldukça farklı, neredeyse gergin bir hava katar. Figürler izleyiciye bakar gibi görünse de aslında odaklandıkları yer odanın diğer ucundaki kral ve kraliçedir. Sanatçı, kral ve kraliçenin görüntüsünü aynadan yansıtarak esere zekice bir şekilde katmıştır.Böylece izleyici de onların aynı odada olduğunu ve resmedilen grubu izlediğini anlayabilmektedir. En arkada kapı ağzında duran adam ise saray nazırıdır. Bu eser kendi zamanı için oldukça yenilikçidir. Bunun sebebi ressamın tabloda kendini doğrudan resmetmiş olmasıdır. Ressam, resmin solunda ve kısmen karanlıkta bulunsa da net bir şekilde kompozisyonun bir parçasıdır. Tuvalin arkasında kalmış, koyu renkli tasviri prenses ile bir zıtlık oluşturmaktadır. Ressamın göğsündeki kırmızı haç ise onun bir Santiago Şövalyesi olduğunu gösterir. Bu haç, resme sonradan eklenmiştir. Resmi çizdikten sonraki zaman içinde şövalye unvanı alan sanatçı, bu unvanla eserlerini güncellemeyi ihmal etmemiştir. [caption id="attachment_178941" align="aligncenter" width="88"] Ressam Diego Velazquez[/caption] Eserin üslubu incelenecek olursa genel olarak Barok sanat geleneğine uyduğu gözlemlenir. Ustalıklı fırça darbeleri üst üste binerek özellikle farklı kumaşların dokularını tüm gerçekçiliği ile izleyiciye yansıtmaktadır. Bunun dışında insan betimlemeleri de oldukça gerçekçidir. Yine Barok üslubun bir özelliği olarak hem yüz ifadeleri hem de duruşlar herhangi bir idealizasyon söz konusu olmadan tuvale aktarılmıştır. Her bir figür ve özellikle bunların yüz ifadeleri üzerinde ayrı ayrı çalışıldığı anlaşılabilir. Karmaşık kompozisyonu ile oldukça farklı kurgulanmış bu eser, portre türünün en özgün örneklerinden biridir. Hem gerçekçi betimlemeler hem de tablonun büyük boyutu (320x276 cm) gerçekçilik etkisini artırmaktadır. Sanatçı kendini ve sıradan saray görevlilerini de esere dâhil ederek bir kraliyet ailesi portresi yapmayı başarmıştır. 1599-1660 yıllarına tarihlendirilen bu eser, bugün İspanya Madrid’deki Prado Müzesi’nde görülebilir.   Kaynaklar: Stephen Farthing, Sanatın Tüm Öyküsü, Hayalperest Yayınları