Oldukça köklü bir geçmişe sahip olan ve sinema tarihine pek çok başyapıt kazandırmış olan Asya sineması, sunduğu nitelikli örneklerle yedinci sanata katkı sunmayı sürdürüyor. Güney Kore, Japonya ve Çin gibi ülkeler, bu başarının başlıca müsebbipleri.

Asya sineması, kendi kimliğini ve bakış açısını özenle korurken aynı zamanda değişen koşullara göre kendisini geliştirebilen bir yapıya da sahip. Bu yapı içinde büyük bir çeşitliliği de barındırıyor. Bireylerin kişisel sorunlarına odaklanan minimalist yapımlar, şiddetin ve cinselliğin büyük bir cesaretle sunulduğu stilize dramlar, yeniden çevrimleriyle bir dönem Hollywood’un da en önemli kaynaklarından birine dönüşen çarpıcı korku anlatıları ve kökeni ulusun yüzyıllar önceki tarihine dayanan epik filmler, kıta sinemasının en önemli kalemlerinden bazıları. Bu yazıda ise yukarıda bahsettiğim anlatıların dışında kalmaya çalışan bir yapımı ele alacağım. Bireylerin kişisel sorunlarını Çin’in yaşadığı siyasi ve ekonomik değişimlerin etkileri üzerinden anlatan So Long, My Son (Di jiu tian chang) dünya prömiyerini Berlin Film Festivali'nde yaptı ve oradan en iyi kadın oyuncu ve erkek oyuncu ödülleriyle döndü. Filmin yönetmen koltuğunda filmleriyle sık sık önemli festivalleri ziyaret eden, modern Çin sinemasının en saygın isimlerinden biri olarak anılan ve Red Amnesia, 11 Flowers, Beijing Bicycle gibi filmleriyle Xiaoshuai Wang bulunuyor. Senaryoda ise Wang ve Mei Ah’ın imzası var. Yapımın oyuncu kadrosunda ise Liya Ai, Jiang Du, Zhao-Yan Guo-Zhang, Jingjing Li, Xi Qi, Jingchun Wang ve Roy Wang gibi isimler yer alıyor. So Long, My Son’da 1980’li yıllarda Komünist Çin yönetimi tarafından uygulamaya konulan tek çocuk politikası yüzünden hayatları değişen iki ailenin dramatik hikâyelerine tanıklık ediyoruz. Karakterleri 80’li yıllardan günümüze kadar devam eden yapım, ülkede yaşanan değişimlerle bireylerin oradan oraya savrulan hayatlarını paralel bir şekilde anlatmış. Yapımın yine bu yaz vizyona giren bir diğer Çin filmi olan Zhangke Jia imzalı Ash is Purest White’la anlatım ve biçim açısından pek çok benzerlik taşıdığı söylenebilir. Ash is Purest White’taki kırık aşk hikâyesinin yerini burada bir ailenin dramı alıyor. Her iki yapım da özleri itibariyle karakterlerinin kişisel dramlarını ele alsalar da bunun etrafını güçlü bir toplumsal eleştiriyle sarıyorlardı. Böylelikle filmler genel seyirciyi bir hayli iten, içinde herhangi bir hareket olmadığı için yavaş tempolarıyla yaka silktiren minimalist filmlerin alanından uzaklaşıyorlar. Bu sayede verdikleri anlamlı mesajları belki de bu mesajların asıl hedef kitlesi olan halka net bir şekilde ulaştırıyorlar. Aynı zamanda hikâyenin arka planına özenle yerleştirdikleri politik eleştirilerin çiğ kalması riskini de bertaraf etmeyi başarıyorlardı. Genellikle anlatımlarındaki ustalık yerine dönemin politik iklimine uygun sloganlar attıkları için övgülere boğulan ve önemli festivallerde boy gösteren benzerleriyle aralarına mesafe koymayı da beceriyorlar. So Long, My Son, Komünist Çin rejiminin uyguladığı katı kurallar nedeniyle hayatları mahvolmuş iki ailenin öyküsünü büyük bir duyarlılıkla anlatmayı başarmış. Ajitasyondan özellikle kaçınılmış ve birbirlerinin hayatında silinmez izler bırakan insanların hikâyesi, her iki tarafı da yargılamadan soğukkanlı bir şekilde anlatılmış. Ömürlerinin yaklaşık otuz yıllık bir kesimine tanıklık ettiğimiz karakterler, sırlarıyla, işledikleri suçlarla ve hüzünleriyle üç boyutlu bir şekilde ele alınmış. Anlatımda lineer bir akışın kullanılmaması da sürükleyiciliği ve öykünün dönüm noktalarının etkileyiciliğini artırmış. Ayrıca bu sayede merak duygusu diri tutularak dingin anlatımın seyirciyi uyutması önlenmiş. Film, belki de sosyal gerçekçi anlatımın doğası gereği son derece sade bir biçime sahip. Kaydırmalı planlar, doğal renk kullanımı ve el kamerasıyla yapılan çekimler de yapımın bu iddiasız tonunu beslemiş. Bu anlamda biçimden ziyade oyuncuların performanslarına ve senaryonun gücüne yaslanılan filmdeki belgesel tarzına yaklaşan görselliğin bir miktar zorlayıcı olduğu muhakkak. Filmin 185 dakikalık upuzun süresinin ise genel seyirciyi biraz yorabileceğini fakat bağımsız sinemaya hakim izleyiciler için fazla bir zorluk teşkil etmeyeceğini söyleyebilirim. So Long, My Son, bir ülkenin tarihini bir ailenin kişisel tarihiyle birlikte anlatırken seyircinin duygularını sömürmeye çalışmayan dengeli bir dram.