Otizmin Bir Eksiklik Olmadığının Kanıtı: Temple Grandin'in Hikayesi

Otizmin Bir Eksiklik Olmadığının Kanıtı: Temple Grandin'in Hikayesi
  • 0
    0
    0
    0
  • Can Demirci kısa bir süre önce hepimizi üzen bir haberle gündeme gelmişti. Barajı geçip yarış hakkı kazanmasına rağmen Demirci, otizmli olduğu gerekçesiyle Boğaziçi Yüzme Yarışları'nda yarış dışı bırakılmıştı. Ancak en sonunda sesini duyurdu ve yarışa katılabildi. Biz de bu haber daha tazeliğini korurken, otizmli olduğu için hep dışarıda bırakılan, önüne engeller konulan ancak asla yılmayan Temple Grandin'in hikayesinden bahsetmek istedik. Temple Grandin 29 Ağustos 1947'de Boston'da doğdu. Anne Eustacia Cutler ve baba Richard Grandin'in ilk çocuklarıydı. 2 yaşındayken otizm teşhisi konuldu. Bu bozukluk onun sosyal etkileşimlerine zarar verdi. Örneğin, herhangi bir fiziksel temastan hoşlanmadı. 4 yaşına kadar konuşmadı. Ayrıca, dönen nesneler veya “sesten gürültü” yapan öğeler üzerine fiksasyonu olan Asperger Sendromu da vardı. Ailesi büyük bir çabayla onu gelişiminin yaşıtlarının gelişimine yetişmesini sağladı. Annesi her zaman onu diğer insanlarla, konuşma terapisiyle sosyal etkileşimler için zorlamaya çalıştı ve onu bulabildiği en iyi öğretmenlerle buluşturmaya çalıştı. Grandin, engelli çocuklarla çalışacak özel okullara yerleştirildi. 1966'da üstün yetenekli çocukların gittiği bir yatılı okula yazıldı. Grandin, çok farklı bir görsel zekaya sahipti. ''Benim aklım 'Google Görseller' gibi çalışıyor. Çocukken düşünme şeklimin farklı olduğu bilmiyordum. Herkesin fotoğraflarla düşündüğü sanıyordum.'' Grandin üniversiteye başlayacağı yazı teyzesinin yanında geçirdi. Teyzesinin büyük bir çiftliği vardı. Tüm zamanını çiftlikteki sığırlarla geçiriyordu. Hayvanları, atları ve özellikle sığırları seviyordu. Teyzesinin çiftliğinde hayvanlara özel, onların aşı vurulmaları sırasında hareket kabiliyetini engelleyebilen ve sakinleşmelerini sağlayan ''sıkıştırma makinesi'' Grandi'nin ilgisini çekti. Makinenin içine sokulmayı çalışılırken öfkeden yerinde duramayan sığır, makine çalıştırıldıktan sonra ve onu tam anlamıyla kavradıktan sonra tuhaf bir şekilde rahatlıyor, sakinleşiyordu. Grandin öfkeli olduğu bir gün aynı şeyi deneyimlemek istedi ve makineye girdi. Sıkışmış halde olan Grandin sakinleştiğini fark etti. 18 yaşına dek annesi dahil hiç kimseyle sarılmayan Grandin, makine sayesinde sarılmanın şefkatini hissediyordu. Grandin insanlarla anlaşamıyordu. İnsanları bir gün anlayabileceğine olan inancı yüzünden 1970 yılında  Franklin Pierce Kolejinde Psikoloji eğitimine başladı. Burada öfkelendiğinde teyzesinin çiftliğindeki makineye ihtiyaç duyardı. Bir süre sonra kendi çabalarıyla bir sarılma kutusu (hug box) icat etti. (Şu an hala otizmli çocuklar için bu makine kulanılmaktadır.) Psikoloji Bölümü'nden onur derecesiyle mezun oldu. 1975'te Arizona State Üniversitesinde Hayvan Bilimi üzerine yüksek lisans yaptı. Burada bir kesimhanede çalışıyordu. Grandin, kesimhanedeki sığırların sürekli endişe ve korku içinde oldukları fark etti. Kesileceklerinin farkında olan sığırlar endişeye kapılıyordu ve bu yüzden birçok hayvan telef oluyordu. Grandin sığırların endişeye kapılmasına sebep olan her detayı tekrar düzenleyip kesimhaneye gidiş yolu için bir plan çizdi. Ancak yöneticiler maliyetli olacağı düşüncesiyle defalarca reddetti. Grandin ise hiçbir zaman yılmadı ve en sonunda bu planı kabul ettirdi. ''Hayvanları yiyecek için kullanmanın etik bir şey olduğunu düşünüyorum, ancak bunu doğru yapmalıyız. Bu hayvanlara iyi bir hayat vermeliyiz ve onlara acısız bir ölüm vermeliyiz. Hayvana saygı duyuyoruz.'' Aynı zamanda asla boş durmayan Grandin, birçok gazete ve dergi için sığırlarla ilgili makaleler yazıyordu. Büyük gıda ve fast food şirketleri için danışmanlık yaptıktan sonra 1989 yılında Illnois Üniversitesinden Hayvan Bilimleri Doktorasını aldı. İlk kez 1980'li yıllaɾın oɾtalaɾında, Ameɾika Otizm Deɾneği kuɾuculaɾından Ruth C. Sullivan'ın talebiyle, otizm hakkında kamu önünde konuştu. It's Youɾ Health, Pɾimetime Live, Today Show, Laɾɾy King Live, Time magazine, People magazine, Discoveɾ Magazine, Foɾbes ve The New Yoɾk Times gibi yeɾleɾde yazdı. Horizon’da (BBC kanalına ait bir bilim programı) İnek Gibi Düşünen Кadın belgeseline konu oldu. 2010 yılında ''Temple Grandin'' adında bir biyografi filmi çekildi. 62. Emmy Ödüllerinde En İyi Televizyon Filmi, En İyi Kadın Oyuncu (Claire Danes), En İyi Yönetmen (Mick Jackson), En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Julia Ormond) ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (David Strathairn) başta olmak üzere toplam yedi ödül aldı. 15 dalda aday gösterildi. 2010 yılında Duke Üniversitesinden “İnsani Edebiyat” fahri doktorasını aldı. Aynı yıl Time 100 listesinde “Kahramanlar” kategorisinde dünyanın en etkili 100 kişisi arasında yer aldı. Bugün Colorado Eyalet Üniversitesinde Hayvan Bilimleri profesörü olan Temple Grandin, aynı zamanda yazar ve otizm aktivisti olarak seminerler, konferanslar veriyor. 68 yaşında olan Temple, birkaç yıl önce kendi sarılma kutusunu kırdı. Sebebinin ise ''artık insanlara sarılmaya ihtiyacım var'' olarak açıkladı. Temple Grandin'in TEDx konuşması: https://www.ted.com/talks/temple_grandin_the_world_needs_all_kinds_of_minds?language=tr Otizmli çocukların eğitime kavuşması ve otizm farkındalığı yaratabilmemiz için destek olabilirsiniz: TOHUM TÜRKİYE OTİZM VE ERKEN TANI VAKFI Kaynakça: 1,2,3,4

    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.