Japon kültüründe hatırı sayılır bir yere sahip olan bu geleneksel kıyafet, popüler kültür ile birlikte dünyanın dört bir yanını sarmaya ve modernleşmeye başladı. Peki bunun öncesinde kimono neydi?
[caption id="attachment_60474" align="aligncenter" width="400"]
Kimono Kumaşı Örneklerine Bakan Kadın, 1890[/caption]
Kimono, 1860-1890, Japan[/caption]
Bu dönemde, katı yönetimin yasaklarına uymak zorunda olan, lüks ve gösteriş tutkunu bir kesim halk, daha pratik ve ince düşünülmüş detaylarla kıyafetleri süsler oldu. Kumaşlar daha koyu seçildi ve genel renk kullanımında sadelik ön plandayken, işlemelerde daha canlı renkler kullanıldı. Kumaşlar genel olarak elde dokuma, kumaş desenleri ise boyama tekniği ile yapıldı. Kanunlara karşı geliştirilmiş bu teknikler, bilinenin tam aksine yeni bir estetiğin başlangıcı oldu. Kırmızı yasaklanmış bir renk olmasına rağmen iç çamaşırı ve iç astarlar kırmızı renk işlemeler ile bezendi.
[caption id="attachment_61668" align="aligncenter" width="354"]
Desen detayları nakışlı ipek kimono, 1870-1880[/caption]
Kimonoların teknik özelliklerine gelecek olursak T şeklinde düz dikişli basit giysilerdir. Kollar bileklerde çok geniştir, genişliği yaklaşık olarak yarım metreyi bulabilir. Kol, kumaş kesimi itibari ile bir dikdörtgeni oluşturur. (Bunun sebebi; insanların kol altında kalan fazla kısıma eşyalarını koymasıydı, bu şekilde kişisel eşyalarını yanlarında taşıyabiliyorlardı.) Giysi gövde etrafına sarılır ve her zaman sol taraf sağın üstüne gelir. Obi adı verilen bir kuşak ile arkadan bağlanır. Kimonolar genellikle Geta veya Zori adı verilen geleneksel tahta sandallar ve Tabi adı verilen çoraplarla giyilir. Kimononun içine Nagajuban denilen daha kısa bir kimono, içlik olarak giyilir. Geçmişte kullanılan geleneksel kimonolar standart bedende üretildiği için giyen kişi kimonoyu katlayarak vücuduna sarardı. Günümüzde ise kimonoların farklı bedenleri mevcut.
[caption id="attachment_61700" align="aligncenter" width="500"]
Bağlanmış Obi detayı[/caption]
[caption id="attachment_61693" align="aligncenter" width="564"]
Zori, Geta ve Tabi örnekleri[/caption]
Kullanılan bu giysilerin isimleri giyilen yerlere göre de değişiklik göstermektedir. Sosyal statüye ve kişinin konumuna göre kimononun modelinin ve deseninin değiştiğinden bahsetmiştik. Evli olmayan kadınların giydiği geleneksel kıyafetlerin kol ağızlarının yere kadar uzun olmasını buna bir örnek olarak gösterebiliriz. Kadın ve erkek kimonoları da birbirine göre değişiklik gösterebilir. Erkek kimonolarında kollar bedenle birleşikken kadınlarda kollar bedenden ayrıdır.
[caption id="attachment_61702" align="aligncenter" width="400"]
Kimono giymiş çift[/caption]
Kadınların giydiği geleneksel kimono çok parçalıdır ve çok fazla aksesuarla birlikte tamamlanır. Erkeklerde ise Renk ve model sadedirler ve mat kumaşlar tercih edilir. Genellikle renk olarak siyah ve lacivert kullanılır. Hakama ve Haori kimonoyu tamamlayan parçalardandır.
[caption id="attachment_61709" align="aligncenter" width="600"]
Kumaş detayı[/caption]
Elde dokuma olan kumaşlar bitkisel boyalar kullanılarak renklendirilir. Bitkiler ve çiçeklerden çıkarılan suların damıtılmasıyla elde edilen bu renkler kumaşların üzerinde farklı ruhları temsil etmektedir. Renkler ayrıca güçlü metaforik, kültürel ve şiirsel anlamlara sahiptir. Örneğin mor, ölümsüz aşk için bir metafordur. Kimono için belki de en popüler renk kırmızıdır, aspir çiçeğinden türemiştir. Kırmızı, genç cazibesini ve genç kadınların giysileri için uygundur.
Kullanılan doğal motifler yeryüzünün birer yansımasıdır. Şakayık, morsalkım, çalı, yonca ve gülhatmi gibi çiçekler sıklıkla giysilerde görülür. Birçoğu, örneğin kiraz çiçeği ve akçaağaç yaprakları, mevsimsel bir öneme sahiptir. Kuşlar, hayvanlar, kelebekler ve yusufçuklar da kimono üzerinde, su, kar ve bulutlar gibi doğal dünyadan çekilen diğer motiflerle birlikte görünürler.
[caption id="attachment_61719" align="aligncenter" width="455"]
Kimonolu Kadın ,1900[/caption]
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra günlük hayatta normal kıyafetler kullanılmaya başlanmıştır, fakat gelenekselliğe önem verenler günlük kıyafetler yerine hala kimono kullanmaktadırlar. Bunun dışında günümüzde düğün, çay seramonileri gibi özel günlerde bu klasik kıyafeti hala görürüz. Dünya genelinde ise kimono, modanın daima yön değiştirmesi ile farklı şekillere ve tarzlara bürünmüş kimono olma özelliğini yitirmiştir. Yüz yıllardır süregelen bu kültür, aslında bir sanat ve şiirsel anlatımın farklı bir yönüdür.
1, 2, 3
Kimono Kumaşı Örneklerine Bakan Kadın, 1890[/caption]
Kimono, Japonca: Kiru ve Mono giyilen eşya, elbise anlamına gelir. Çin ve Japonya arasındaki kültürel etkileşimler sırasında, Çin halkının geleneksel kıyafeti olan Hanfu'dan esinlenerek ortaya çıkmıştır. Dönemin katı hiyerarşisi nedeniyle, önceleri Samuray sınıfındaki liderler tarafından giyilen kıyafet, Edo dönemiyle farklı statülerdeki insanlar tarafından da tercih edilmiştir. Bu dönemde yeni bir sanat ortaya çıkmış ve yeni bir ticaret kapısı oluşmuştur. Kıyafetin teknik ve malzeme kullanımı kişinin statüsünden izler taşımaktaydı.
[caption id="attachment_61656" align="aligncenter" width="640"] Kimono, 1860-1890, Japan[/caption]
Bu dönemde, katı yönetimin yasaklarına uymak zorunda olan, lüks ve gösteriş tutkunu bir kesim halk, daha pratik ve ince düşünülmüş detaylarla kıyafetleri süsler oldu. Kumaşlar daha koyu seçildi ve genel renk kullanımında sadelik ön plandayken, işlemelerde daha canlı renkler kullanıldı. Kumaşlar genel olarak elde dokuma, kumaş desenleri ise boyama tekniği ile yapıldı. Kanunlara karşı geliştirilmiş bu teknikler, bilinenin tam aksine yeni bir estetiğin başlangıcı oldu. Kırmızı yasaklanmış bir renk olmasına rağmen iç çamaşırı ve iç astarlar kırmızı renk işlemeler ile bezendi.
[caption id="attachment_61668" align="aligncenter" width="354"] Desen detayları nakışlı ipek kimono, 1870-1880[/caption]
Kimonoların teknik özelliklerine gelecek olursak T şeklinde düz dikişli basit giysilerdir. Kollar bileklerde çok geniştir, genişliği yaklaşık olarak yarım metreyi bulabilir. Kol, kumaş kesimi itibari ile bir dikdörtgeni oluşturur. (Bunun sebebi; insanların kol altında kalan fazla kısıma eşyalarını koymasıydı, bu şekilde kişisel eşyalarını yanlarında taşıyabiliyorlardı.) Giysi gövde etrafına sarılır ve her zaman sol taraf sağın üstüne gelir. Obi adı verilen bir kuşak ile arkadan bağlanır. Kimonolar genellikle Geta veya Zori adı verilen geleneksel tahta sandallar ve Tabi adı verilen çoraplarla giyilir. Kimononun içine Nagajuban denilen daha kısa bir kimono, içlik olarak giyilir. Geçmişte kullanılan geleneksel kimonolar standart bedende üretildiği için giyen kişi kimonoyu katlayarak vücuduna sarardı. Günümüzde ise kimonoların farklı bedenleri mevcut.
[caption id="attachment_61700" align="aligncenter" width="500"] Bağlanmış Obi detayı[/caption]
[caption id="attachment_61693" align="aligncenter" width="564"] Zori, Geta ve Tabi örnekleri[/caption]
Kullanılan bu giysilerin isimleri giyilen yerlere göre de değişiklik göstermektedir. Sosyal statüye ve kişinin konumuna göre kimononun modelinin ve deseninin değiştiğinden bahsetmiştik. Evli olmayan kadınların giydiği geleneksel kıyafetlerin kol ağızlarının yere kadar uzun olmasını buna bir örnek olarak gösterebiliriz. Kadın ve erkek kimonoları da birbirine göre değişiklik gösterebilir. Erkek kimonolarında kollar bedenle birleşikken kadınlarda kollar bedenden ayrıdır.
[caption id="attachment_61702" align="aligncenter" width="400"] Kimono giymiş çift[/caption]
Kadınların giydiği geleneksel kimono çok parçalıdır ve çok fazla aksesuarla birlikte tamamlanır. Erkeklerde ise Renk ve model sadedirler ve mat kumaşlar tercih edilir. Genellikle renk olarak siyah ve lacivert kullanılır. Hakama ve Haori kimonoyu tamamlayan parçalardandır.
[caption id="attachment_61709" align="aligncenter" width="600"] Kumaş detayı[/caption]
Elde dokuma olan kumaşlar bitkisel boyalar kullanılarak renklendirilir. Bitkiler ve çiçeklerden çıkarılan suların damıtılmasıyla elde edilen bu renkler kumaşların üzerinde farklı ruhları temsil etmektedir. Renkler ayrıca güçlü metaforik, kültürel ve şiirsel anlamlara sahiptir. Örneğin mor, ölümsüz aşk için bir metafordur. Kimono için belki de en popüler renk kırmızıdır, aspir çiçeğinden türemiştir. Kırmızı, genç cazibesini ve genç kadınların giysileri için uygundur.
Kullanılan doğal motifler yeryüzünün birer yansımasıdır. Şakayık, morsalkım, çalı, yonca ve gülhatmi gibi çiçekler sıklıkla giysilerde görülür. Birçoğu, örneğin kiraz çiçeği ve akçaağaç yaprakları, mevsimsel bir öneme sahiptir. Kuşlar, hayvanlar, kelebekler ve yusufçuklar da kimono üzerinde, su, kar ve bulutlar gibi doğal dünyadan çekilen diğer motiflerle birlikte görünürler.
[caption id="attachment_61719" align="aligncenter" width="455"] Kimonolu Kadın ,1900[/caption]
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra günlük hayatta normal kıyafetler kullanılmaya başlanmıştır, fakat gelenekselliğe önem verenler günlük kıyafetler yerine hala kimono kullanmaktadırlar. Bunun dışında günümüzde düğün, çay seramonileri gibi özel günlerde bu klasik kıyafeti hala görürüz. Dünya genelinde ise kimono, modanın daima yön değiştirmesi ile farklı şekillere ve tarzlara bürünmüş kimono olma özelliğini yitirmiştir. Yüz yıllardır süregelen bu kültür, aslında bir sanat ve şiirsel anlatımın farklı bir yönüdür.
1, 2, 3
Yorum Bırakın