Distopya, feci, fütüristik bir toplumun korkunç bir şekilde yanlış gitmesidir. Distopya bilim kurgularının baskıcı sınırları içinde bile, ton ve stilde bolca çeşitlilik var. Korku üzerine kurulmuş hedonist, absürdist toplumlar ve totaliter devletler var.
İşte karşınızda distopya türünde 8 klasik başyapıt.
Alex (Malcolm McDowell), tecavüz ve benzeri suçlarla düzenli olarak uğraşan bir çete lideri olan sosyopat bir genç. Son suçtan sonra, yakın gelecekteki Britanya'nın yetkilileri Alex'i şiddet eğilimlerine karşı tedavi edecek bir deneysel nefret terapisine mahkum ediyor. Terapi görünürde işe yarıyor ama artık savaşamadığı için, Alex kendini daha önceki kurbanlarının merhametine bırakıyor; böylece başkalarına dayattığı şiddete maruz bırakılıyor.
Efsanevi yönetmen Stanley Kubrick tarafından yazılan ve yönetilen A Clockwork Orange, aynı adı taşıyan Anthony Burgess imzalı distopik bilim kurgu romanından uyarlanmıştır. Yakın geleceğin toplumundaki genç nüfusun öyküsü sayesinde hem roman hem de film, iyiliğin ve kötülüğün doğasını ve özgür iradenin önemini keşfediyor.
Fahrenheit 451, itfaiyecilerin işinin kitap yakmak olduğu bir yakın gelecekte geçer. Her türlü edebiyat, akılsız konformizm ve sığ mutluluğa değer veren bir toplumda tehlike olarak görülür.
Montag (Oscar Werner) kendini bu toplumda yalnız hissetmektedir. Ray Bradbury'nin 1951 tarihli romanından uyarlanmış film Francois Truffaut tarafından yönetilmiştir.
Matrix dünyası, listedeki en kötü distopya olabilir. Diğer öykülerdeki insanlar, en azından temelde yanlış olan bir toplumda yaşadıklarının farkındalar. Ama The Matrix'te, kahramanın tüm gerçekliği yapay zeka tarafından bir güç kaynağı olarak kullanılan 'koma insanı' için yaratılan bir simülasyon.
Wachowski Kardeşler tarafından yazılan ve yönetilen Matrix, teknik kategorilerde dört Akademi Ödülü kazanan büyük bir kritik ve ticari başarıydı.
Wachowski Kardeşler'in yapımcılığını üstlendiği V for Vendetta, distopik bilimkurgu filmleri arasında çok nadir görülen bir yapıt. Yakın geleceğin Büyük Britanya'sı Norsefire Partisinin faşistleri tarafından yönetiliyor. Ancak, sadece V (Hugo Weaving) olarak bilinen maskeli bir vigilante, derin tahribatlı rejimi Evey Hammond (Natalie Portman) yardımıyla yok ediyor.
V for Vendetta, Alan Moore tarafından yazılan ve David Lloyd tarafından resmedilen 1980'lerin grafik romanına dayanmaktadır. Özgün hikayede V hem özgürlük savaşçısı hem de çılgın bir kişi olarak belirsiz bir figür olarak sunulurken, James McTeigue’nin filmi, V’ı basit bir kahraman olarak sunuyor.
2019 yılında Los Angeles, fakirlerin yaşadığı ve zenginlerin seviyelerinin çok altında bulunan asit yağmuruna batırılmış bir megalopolistir. Rick Deckard (Harrison Ford), replikanlar olarak bilinen yapay insanları takip etme konusunda uzmanlaşmış bir ödül avcısı olan “Blade Runner” idi. Ruhoy Batty (Rutger Hauer) tarafından yönetilen bir grup, kısa bir süre önce Los Angeles'a geldi. Çoğalıcılar dört yıllık ömrünü uzatmak için bir yol aradıkça, Deckard onları takip etmek ve “emekli etmek” (veya öldürmek) ile görevlendirilir.
Ridley Scott’ın Blade Runner'ı, distopya bilim kurguyu 1940'ların film noir tarzıyla birleştiren, distopya bilimkurgu üzerine ilginç bir dokunuş sunuyor.
İngiliz yazar George Orwell'in bir seminal klasiğine dayanan Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, totaliter bir süper-devlet Okyanusya'sında squalid bir yaşam süren sıradan bir vatandaş olan Winston Smith'i (John Hurt) izliyor. Big Brother tarafından yönetilen - var olan ya da olmayan - Okyanusya halkı, Düşünce Polisinin sürekli gözetimiyle acımasızca kontrol ediliyor.
Aynı yıl içinde Orwell'in romanının görünürde gerçekleştiği bir dönemde piyasaya sürülen Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, İngiliz sinemacı Michael Radford tarafından yazılmış ve yönetilen korkunç bir uyarlamadır.
Brazil aslen George Orwell'ın 1984'ünü temel alır. Yönetmen Terry Gilliam, tamamen işlevsel bir distopyadan daha kötü olan tek şeyin, parçalara ayrılan bir distopya olduğunu gösteriyor. Brezilya, hükümete bağlı tüketim malları, zehirlenmiş ortamlar ve hükümetin içinde yetersiz ve paranoyak olan bitmeyen bürokrasi dünyasını sunuyor.
Metropolis için distopya bilimkurgu filmlerinin büyükbabası diyebiliriz. Devasa, insanlıktan uzaklaşan kent görüntüsü veren Metropolis döneminin en pahalı filmiydi. Alman yönetmen Fritz Lang, kentsel ayaklanmalar ve endüstriyel felaket sahneleri için devasa setler, büyük ölçekli modeller ve yüzlerce figüran kullanmıştır. Ve benzer çağdaş yapımların hepsi İncil ya da tarihsel destanlar üzerine olsa da, Lang’in filmi ilk bilim-kurgu destanıydı.
İç çatışmalar büyüdükçe, bütün toplum çözülmeye başlar. İngiliz bilim-kurgu yazarı H. G. Wells Metropolis'i “oldukça sinsi bir film” olarak nitelendirerek ünlü bir film yaptı. Ancak, neredeyse bir asır sonra Metropolis, bilim-kurgu türünün ve sinemanın genel klasikleri arasında yer alıyor.
8. A Clockwork Orange (1971)
Alex (Malcolm McDowell), tecavüz ve benzeri suçlarla düzenli olarak uğraşan bir çete lideri olan sosyopat bir genç. Son suçtan sonra, yakın gelecekteki Britanya'nın yetkilileri Alex'i şiddet eğilimlerine karşı tedavi edecek bir deneysel nefret terapisine mahkum ediyor. Terapi görünürde işe yarıyor ama artık savaşamadığı için, Alex kendini daha önceki kurbanlarının merhametine bırakıyor; böylece başkalarına dayattığı şiddete maruz bırakılıyor.
Efsanevi yönetmen Stanley Kubrick tarafından yazılan ve yönetilen A Clockwork Orange, aynı adı taşıyan Anthony Burgess imzalı distopik bilim kurgu romanından uyarlanmıştır. Yakın geleceğin toplumundaki genç nüfusun öyküsü sayesinde hem roman hem de film, iyiliğin ve kötülüğün doğasını ve özgür iradenin önemini keşfediyor.
7. Fahrenheit 451 (1966)
Fahrenheit 451, itfaiyecilerin işinin kitap yakmak olduğu bir yakın gelecekte geçer. Her türlü edebiyat, akılsız konformizm ve sığ mutluluğa değer veren bir toplumda tehlike olarak görülür.
Montag (Oscar Werner) kendini bu toplumda yalnız hissetmektedir. Ray Bradbury'nin 1951 tarihli romanından uyarlanmış film Francois Truffaut tarafından yönetilmiştir.
6. The Matrix (1999)
Matrix dünyası, listedeki en kötü distopya olabilir. Diğer öykülerdeki insanlar, en azından temelde yanlış olan bir toplumda yaşadıklarının farkındalar. Ama The Matrix'te, kahramanın tüm gerçekliği yapay zeka tarafından bir güç kaynağı olarak kullanılan 'koma insanı' için yaratılan bir simülasyon.
Wachowski Kardeşler tarafından yazılan ve yönetilen Matrix, teknik kategorilerde dört Akademi Ödülü kazanan büyük bir kritik ve ticari başarıydı.
5. V For Vendetta (2006)
Wachowski Kardeşler'in yapımcılığını üstlendiği V for Vendetta, distopik bilimkurgu filmleri arasında çok nadir görülen bir yapıt. Yakın geleceğin Büyük Britanya'sı Norsefire Partisinin faşistleri tarafından yönetiliyor. Ancak, sadece V (Hugo Weaving) olarak bilinen maskeli bir vigilante, derin tahribatlı rejimi Evey Hammond (Natalie Portman) yardımıyla yok ediyor.
V for Vendetta, Alan Moore tarafından yazılan ve David Lloyd tarafından resmedilen 1980'lerin grafik romanına dayanmaktadır. Özgün hikayede V hem özgürlük savaşçısı hem de çılgın bir kişi olarak belirsiz bir figür olarak sunulurken, James McTeigue’nin filmi, V’ı basit bir kahraman olarak sunuyor.
4. Blade Runner (1982)
2019 yılında Los Angeles, fakirlerin yaşadığı ve zenginlerin seviyelerinin çok altında bulunan asit yağmuruna batırılmış bir megalopolistir. Rick Deckard (Harrison Ford), replikanlar olarak bilinen yapay insanları takip etme konusunda uzmanlaşmış bir ödül avcısı olan “Blade Runner” idi. Ruhoy Batty (Rutger Hauer) tarafından yönetilen bir grup, kısa bir süre önce Los Angeles'a geldi. Çoğalıcılar dört yıllık ömrünü uzatmak için bir yol aradıkça, Deckard onları takip etmek ve “emekli etmek” (veya öldürmek) ile görevlendirilir.
Ridley Scott’ın Blade Runner'ı, distopya bilim kurguyu 1940'ların film noir tarzıyla birleştiren, distopya bilimkurgu üzerine ilginç bir dokunuş sunuyor.
3. 1984 (1984)
İngiliz yazar George Orwell'in bir seminal klasiğine dayanan Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, totaliter bir süper-devlet Okyanusya'sında squalid bir yaşam süren sıradan bir vatandaş olan Winston Smith'i (John Hurt) izliyor. Big Brother tarafından yönetilen - var olan ya da olmayan - Okyanusya halkı, Düşünce Polisinin sürekli gözetimiyle acımasızca kontrol ediliyor.
Aynı yıl içinde Orwell'in romanının görünürde gerçekleştiği bir dönemde piyasaya sürülen Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, İngiliz sinemacı Michael Radford tarafından yazılmış ve yönetilen korkunç bir uyarlamadır.
2. Brazil (1985)
Brazil aslen George Orwell'ın 1984'ünü temel alır. Yönetmen Terry Gilliam, tamamen işlevsel bir distopyadan daha kötü olan tek şeyin, parçalara ayrılan bir distopya olduğunu gösteriyor. Brezilya, hükümete bağlı tüketim malları, zehirlenmiş ortamlar ve hükümetin içinde yetersiz ve paranoyak olan bitmeyen bürokrasi dünyasını sunuyor.
1. Metropolis (1927)
Metropolis için distopya bilimkurgu filmlerinin büyükbabası diyebiliriz. Devasa, insanlıktan uzaklaşan kent görüntüsü veren Metropolis döneminin en pahalı filmiydi. Alman yönetmen Fritz Lang, kentsel ayaklanmalar ve endüstriyel felaket sahneleri için devasa setler, büyük ölçekli modeller ve yüzlerce figüran kullanmıştır. Ve benzer çağdaş yapımların hepsi İncil ya da tarihsel destanlar üzerine olsa da, Lang’in filmi ilk bilim-kurgu destanıydı.
İç çatışmalar büyüdükçe, bütün toplum çözülmeye başlar. İngiliz bilim-kurgu yazarı H. G. Wells Metropolis'i “oldukça sinsi bir film” olarak nitelendirerek ünlü bir film yaptı. Ancak, neredeyse bir asır sonra Metropolis, bilim-kurgu türünün ve sinemanın genel klasikleri arasında yer alıyor.
Yorum Bırakın