Robotların ve insanların gezegende eşit şekilde gezindiği bir gelecek senaryosunu hayal edin: Yaratıcı sanat eserlerinin sergilendiği önemli bir sanat galerisinin açılışına davetlisiniz, sadece bunlar bir robot tarafından veya başka bir deyişle “Sanatçı Robot” tarafından üretiliyor. Bu düşünce sizi rahatsız ediyor mu?
 
Otomasyon aslında birçok insan için önemli bir endişe kaynağıdır, normalde insanlar tarafından yürütülen işlerin yerini alan yapay zeka konusu, otomasyonun “kaçınılmaz” olduğunu bize bildirmek için çok kapsamlı bir şekilde araştırıldı, incelendi ve hesaplandı. “Beş saniyeden daha az düşünmeyi” gerektiren işlerin ortadan kalkacağı, rutin, tekrarlayan ve öngörülebilir işleri otomasyon tehlikesiyle karşı karşıya bırakacağı söyleniyor. Bu bizi düşünmeye sevk ediyor:
 
Rekabet riski olmadan yaratıcı alanlarda otomasyon ve yapay zekayı nasıl uygun hale getirebiliriz?
 
“Bizi farklı kılan özgünlüktür.” Bu benim ilk argümanımdı çünkü ben bir insanım ve insanlar olarak yaratıcılığın türümüze özgü olduğuna inanmayı seviyoruz, değil mi? Özgünlüğün kökenleri her zaman çok tartışmalı bir konu olmuştur. İnovasyon, temel olarak bağımsız ve yaratıcı düşünme yeteneği ile tanımlanır. Bu nedenle birçok kişi, orijinal fikirlerin artık var olmadığına, yaratıcılığın zorunlu olarak önceki bilgilerin bir karışımı olduğuna, daha yeni sanat eserleri oluşturmak için değiştirildiğine, ilişkilendirildiğine ve yeniden üretildiğine inanıyor. Sonuç olarak, süreçlerin, ödünç alınan fikirlerin ve değiştirilmiş olanların bir kombinasyonu “yaratıcı fikir” dediğimiz şeyi yaratır. Geçmişte, bilgisayarların yaratıcılık üretemeyeceği konusunda geniş çapta anlaşmaya varılmıştı. Bu varsayımı desteklemek için çeşitli araştırmalar, makaleler ve kitaplar, yaratıcılığın “insan beyninin” sağ bölümünde yer alan karmaşık, gizemli süreçlerin sonucu olduğunu açıkladı. Bugün bu varsayımların artık geçerli olmadığı sonucuna varıyoruz. Makineler hızla gelişiyor ve sonunda yaratıcı düşünme süreçlerini benimseyebilecekler. Demek istediğim, robotları yenmeye çalışmak yerine, onlara alışsak iyi olur.

Eskiz robotu Paul XI tarafından natürmort çizimi

Yedi yıldan fazla bir süredir yaratıcı robotlar geliştiren Fransız bilim adamı Patrick Tresset. Tresset, insanın sanatı algılama davranışından etkilenmişti. Anketler ve diğer çeşitli araştırma yöntemleri sayesinde Tresset, sanatı nasıl gördüğümüzü ve onu muğlak bir şekilde nasıl yansıttığını tanımlayabildi. Araştırmasının bir parçası olarak bulgularını destekleyebilecek ve yorumlarını somutlaştırabilecek bir makine tasarladı. Bu makine eskiz robotu “Sanatçı Robot”. Onu size doğru dürüst tanıtmama izin verin; adı Paul-IX ve çoğumuzdan daha iyi bir natürmort taslağı çizebilir. Paul-IX, bilgisayarla görme ve yapay zekayı sanatla etkileşim biçimimiz gibi insani niteliklerle dengelemek için üretildi. Paul-IX'in becerileri cilasız olabilir, ancak makineler daha akıllı hale geliyor ve insan yaratıcılığını taklit etmede daha iyi beceriler geliştiriyor. Ancak bu mutlaka değiştirilmesi gerektiği anlamına gelmez. Paul-IX gibi bir eskiz robotu, sanatçılara ve eğitimcilere yardımcı olma potansiyeline sahip. Otomatik tasarım teknolojileri, küçük reklam kampanyaları için üretken posterler üretmek üzere firmalara da uygulanabilir. Bunun maliyetleri düşürmenin, toplu olarak daha az zaman ve emek tüketmenin verimli bir yolu olduğuna inanıyorum.

 
Google'dan Otomatik Çizim

Makine öğrenimi ve sanatçının elinin çizim stiline yönelik ilk keşif, NIIPS

Google'ın Yapay Zeka (AI) deneylerinden biri, insanların hızlı bir çizim oluşturmasına olanak tanıyan bir platform olan AutoDraw'dır; AutoDraw, resmin ne olduğunu tahmin edecek kadar akıllıdır ve daha sonra kişinin daha karmaşık bir listeden eşleşen resmi seçmesini sağlar. Öte yandan, “NIIPS for Creativity” gibi girişimler, sinir ağları ve deneysel makine öğrenme sistemleri tarafından üretilen sanatı kullanıyor. Çalışmaları, diğer disiplinlerin yanı sıra kolaj, fotoğraf, dijital sanat ve müziği de içeriyor. Dolayısıyla robotların insan yaratıcılığını taklit etmek için gerekenlere sahip olduğunu söyleyebiliriz, ancak insan duygularını ve deneyimini somutlaştırabilir ve onların yerini alabilirler mi?

Jacqueline Humphries'in çalışmalarından ikisi Greene Naftali Gallery

4 sene önce Manhattan'daki bir sanat galerisi olan Greene Naftalide, Jacqueline Humphries'in on büyük ölçekli tek renkli sanat eserini sergilemişlerdi. Uzaktan grafiti fırça darbelerini ve yüzeyde şişmiş emojileri görebiliyorduk ama biraz daha yaklaşınca resimlerin bilgisayar yazılarından ve kodlamadan türetilen mikro boyutlu kesik ve kalıplanmış harflerle kaplı olduğunu fark ediyoruz. Benim izlenimim, sanatçının duygu ve düşüncelerini geçmişin cesur soyut dışavurumculuğu ile günümüzün dijitalleşmiş duygularının karşıtlığı üzerinden aktardığı yönündeydi. Sanatçı, görsel dünyamızda hiçbir şeyin tam olarak göründüğü gibi olmadığını öne sürüyordu. Söylemeliyim ki, hemen onunla ilişki kurdum çünkü bu davranış değişikliğini kendim yaşadım ve sonunda sanatını daha da takdir ettim. Oysa, bir insan ile yaratıcı bir robot arasında böyle bir bağlantının olması veya oluşması pek olası değildir.
 
Toparlamam gerekirse otomasyonun yaratıcı alanda başarılı bir şekilde yerleştirildiğini görme şeklim şöyle: 

Yapay zeka, zamandan ve emekten tasarruf etmek için stilleri ve sanatsal teknikleri çoğaltarak iş verimliliğini tamamen artırmak veya yaratıcı yeteneklerimizi ve sanatsal ifade biçimlerimizi daha yeni seviyelere yükseltmek için kullanılabilir. Bazıları için bu, sanatta göz korkutucu bir yörüngedir, ancak bugün ortaya çıkan bu sistemler, genel algoritmik yorumlardan daha fazlasını getirmekte, daha rahat bir sanatsal iletişim ve eklemlenme aracı sağlamaktadır. Böylece, insanların yaratıcı ifadelerini daha iyi çerçevelemelerine yardımcı olmaktadır. Bir illüstratör, bir görüntünün arka planını gölgelemek yerine, bir karakter için yeni bir konsept geliştirebilir. Bir tasarımcı, yüzlerce farklı Photoshop dosyasını etiketlemek yerine günü biraz daha erken bitirebilir.

Sanatta ve tasarımda yapay zekaya yönelik tüm bu yaratıcı yaklaşımlar, yapay yaratıcılığın varlığının bir şekilde kaçınılmaz olduğuna işaret ediyor. Ancak, bu “insan” yaratıcılığının sonu anlamına gelmiyor. Yaratıcı süreçler otomatikleştirilebilir, ancak biz “insanlar” tarafından üretilen sanatın özgünlüğü ve duygusal boyutu çok daha karmaşık ve kişiseldir, yeri asla doldurulamaz.