Mısır sanatında "Heykelci" sözcüğü, "yaşamı koruyan" anlamı taşırmış. Tanrı kralın yani firavunun dış görünümü yok olmazsa, sonsuza dek yaşayacağı da kesinlik kazanıyormuş. Bu nedenle yontuculardan sert bir taşa (granit vb.) kralın portresini oymaları isteniyormuş. Nedeni ise; ruhun o imgede yaşamını sürdürmeye devam etmesidir. Mısır tarihine kaldığımız yerden, yani 5. sülaleden devam edelim. [caption id="attachment_55126" align="aligncenter" width="600"] Katip Heykeli, 5. Sülale[/caption] 5. sülale zamanında önemli olan bir "Katip" heykeli vardır. Bu heykelde, firavun heykellerinin arkasındaki blok yoktur. Vücuttan ayrılan kollar, arkada, hiçbir yere bağlı değildir. Yalnız tekrar vücuda bağlanırlar. Boyun da omuzlardan ayrı ve serbesttir. Ağız, kişisel bir anlatıma sahiptir. Yüz, dikkatle dinleyen, efendisinin tek sözünü kaçırmayan, anlamlı bir yüzdür. [caption id="attachment_55127" align="aligncenter" width="349"] "Köy muhtarı" Ka-aper Heykeli[/caption] Bu çağa ait heykellerden önemli bir diğer örnek olarak "Köy Muhtarı", öne atılmış sol ayağıyla ilgiyi çeker. Figür gerçekte yürüyor gibidir. Değneğe dayalı sol kolu serbest olarak havadadır. Heykel simetrik değildir. Fakat cephedenlik özelliği henüz kaybolmamıştır, ifadeli duruş kaybolmuştur. Firavunlar gelişi güzel duran insanlar gibidir. O sarsılmaz blok ifade, tanrısal duruş kaybolmuştur. Yüzler alışılmamış bir canlılıkta, fakat asaletsiz, aciz insanlar gibi biçimlendirilmişlerdir. 6. sülale'den bu yana, tapınaklar ölüler için yapılmış bir mezar evi değil, sanki oturmak için inşa edilmiş birer saray gibidir. Heykellere, seyircinin bakışına uygun yön verilmiştir. [caption id="attachment_55129" align="aligncenter" width="444"] I. Sesostris Heykeli[/caption] I.Sesostris'in Eski Krallığın adetine uyularak belden üstünün çıplak bırakıldığını görürüz. Üzerinde yalnız edep yerlerini örten bir bez bulunduğunu görüyoruz. Boyun uzun, yüz yuvarlak formludur. Eski Krallığın o tanrısal ifadeli heykelleri yanında bu heykeller, bildiğimiz dünyevi yaratıklar olarak kalır. Hareketleri, alelade insanların hareketleri halindedir. [caption id="attachment_55130" align="aligncenter" width="201"] I. Neferhotep, 13. Sülale[/caption] Bu heykelde görüldüğü gibi, artık yüzde, insanın dışa vuran ruhi durumu yoktur. Bu heykelde irade ve enerji de görülmez. Genel olarak Mısır sanatında, ne zaman ihtiyarlık ve tevekkül ifadesini görüyorsak, bu, Mısır tarihinin karanlık zamanlarının başladığını bize göstermektedir. Orta Krallık sanatında, en önemli heykeller sfenks heykelleridir. Form görüşü, figürü blok formun hakimiyetinden uzaklaştırırken, yüz ve vücut anlatımını, doğaya daha yaklaştırır ve titiz bir yasa içine sokar. [caption id="attachment_55131" align="aligncenter" width="541"] Sfenks olarak Senwosret III Heykeli, 12. Sülale[/caption] Kaynaklar: 1 GOMBRICH, E.H. – Sanatın Öyküsü