Fazıl Say'dan Mezopotamya Portresi

Fazıl Say'dan Mezopotamya Portresi
  • 0
    0
    0
    0
  • Fazıl Say’ın Mezopotamya Senfonisi, bestecinin en orijinal çalışmalarından biri. Klasik batı müziği ve doğu müziğini çok uyumlu bir şekilde birleştiren Fazıl Say, müzikte çok alışık olmadığımız enstrümanları kullanarak, Mezopotamya coğrafyasının hikayesini sembolik iki çocuk karakterin ağzından anlatıyor. Tarihin en eski yerleşim yerlerinden olan, geçmişten günümüze çoğu uygarlığın kendi egemenliğini kurduğu Mezopotamya'nın hikayesi senfoni boyunca önümüze sunuluyor. İklim özelliklerinin yaşamaya çok uygun olması, Fırat ve Dicle nehirlerinin coğrafya üzerindeki etkisi Mezopotamya’nın yüzyıllarca çeşitli uygarlıkların uğrak yeri olmasını ve dünya üstündeki en aktif yerlerden biri olmasını sağladı. Bir sürü antik uygarlığın bölgede yaşamış olması Mezopotamya kültürünü çok katmanlı ve çeşitli hale getirmiştir. Yaşamaya çok elverişli olmasıyla beraber coğrafya; büyük savaşların, çekişmelerin, zorlukların da en yoğun hissedildiği bölgelerden biridir. Şu anda Ortadoğu’daki savaşlar ve çekişmeler de bunun göstergesi. Fazıl Say bu eserinde bölgedeki bu iki zıt kavramı birbiri içinde eriterek seyircilere modern sanatın en güzel örneklerinden birini sunuyor. Sembolik olan iki kardeş, müzikte görmeye çok alışık olmadığımız bas blok flüt ve bas flüt ile temsil ediliyor. Büyük kardeş, sesi küçük kardeşe göre daha kalın olduğu için enstrüman olarak bas blok flütle; küçük kardeş, frekansı açısından sesi bas blok flüte göre daha ince kalan bas flüt ile ortaya konuyor. İki enstrümanın senfoni içinde çalınmasıyla sanki kardeşler arasındaki konuşmalara şahit oluyoruz. Aynı zamanda bu iki kalın sesli enstrümanın, eserdeki etnik havanın ve doğu kültürünün verilmesinde önemli bir rolü vardır. İki enstürmanın yanında eser içinde “melek” imgesini temsil eden, elektrik dalgalarıyla çalışan, elektronik bir enstrüman olan “theramin” yer almakta. Çıkardığı insan sesine benzer bir sesle eserdeki insan ve yaşam hissiyatının verilmesinde önemli bir rol oynuyor. Fırat ile Dicle nehirlerinin akışını simgeleyen su ile çalışan “waterphone” adlı enstrüman ise oluşan atmosferi daha gerçekçi bir şekilde hissettiriyor. Eser 10 farklı bölüme ayrılmış durumda: 1)Ovada İki Çocuk: Bu bölümde iki kardeş enstrümanlar aracılığıyla seyircilere tanıtılıyor. Orkestrayla başlayan bölümün ortalarında bas blok flüt ve bas flütün soloları var. Sololar iki kardeşin konuşmasını andırır. 2)Dicle: Waterphone'un çıkardığı su sesleri yoluyla Mezopotamya coğrafyasının en önemli simgelerinden biri olan Dicle Nehri hikayeye dahil olur. 3)Ölüm Kültürü Üzerine: Ortadoğu'daki bitmeyen karışıklıklar, savaşlar üzerine bir bölüm. Üflemeliler yüksek sesleriyle atmosfere karanlık bir hava katar. 4)Melodram: Theramin senfoniye melek rolüyle dahil olur. Bas blok flüt ile bas flüt sololarını duyarız yine. Kardeşler arasındaki diyaloğa bu melek de katılır. Melek, savaş atmosferi içinde çocuklara yol göstermek istemektedir sanki. 5)Güneş: Mezopotamya'da güneş "aydınlık"ın simgesidir ve bu yönüyle güneşe özel bir değer verilir. Trompetlerin etkin kullanımı görülüyor. 6)Ay: Senfoninin doruk noktasına ulaşmadan önceki son bölümdür. Güneş battıktan sonra ay çıkmıştır. Mezopotamya bölgesinde güneş ne kadar aydınlığın simgesiyse ay da karanlık ve kötülüklerin simgesidir. Bu bölüm, sonraki bölümde olacakların habercisi gibidir. Karanlık havada geçen bölümde Fazıl Say'ın doğu bölgesinden esintiler taşıyan piyano sonatını duyarız. 7)Kurşun: Senfonin en önemli bölümüdür. Perküsyon aletlerinin etkin kullamıyla bir anda kurşun sesi duyulur. Küçük kardeş (bas flüt) ölmüştür. Büyük kardeşin (bas blok flüt) yas içindeki sesi hissedilir. Ağıt yakıyordur. 8)Fırat: Küçük kardeşini kaybeden büyük kardeş Fırat Nehri'nin yanında duruyordur. Fırat Nehri'ni temsil eden waterphone seslerinin üstüne, acı veren bir haykırışı anımsatan bas blok flüt sesini duyarız . 9)Savaş Üzerine: Senfonin en karışık bölümüdür. Ortadoğu'daki bitmeyen savaşlar, çekişmeler üzerine bir bölümdür. Savaş sahnesi temsil edilmiştir. Orkestranın bütün enstrümanları devreye girer, sesler karışmıştır. Sahnede kargaşa vardır. 10)Mezopotamya Ağıdı: Büyük kardeşin (bas blok flüt) belki de hem kardeşine hem de içinde bulunduğu savaş atmosferine öfkesi ve üzüntüsüyle başlar bölüm. Umut bitmemiştir halbuki. Gelecek güzel günleri melek (theramin), senfoninin kapanışını yaparken müjdelemektedir.  

    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.