"Zhuang Tzu düşünde bir kelebek olduğunu gördü, ama uyandığında, düşünde kendini bir kelebek olarak gören bir insan mı, yoksa düşünde kendini insan olarak gören bir kelebek mi, olduğunu bilemedi."

Arjantinli yazar Jorge Luis Borges, "Düşsel Varlıklar Kitabı"nda yer alan "Zhuang Tzu'nun Düşü" adlı öyküsünde böyle yazmış. Christopher Nolan'ın 2010 yılında vizyona çıkan filmi Inception'da aslında tamamen bu felsefe üzerinden gerçekliğin ne olduğunu biz izleyiciye sormak için yapılmış bir film. Bir insanın kafasında geçenler onu gerçek yapmaya yetmez mi? Filmin aslında sormak istediği soru bence şu: Rüyalardaki iç dünyamız, gerçeklik dediğimiz bu dış dünyadan daha mı az gerçek ya da daha mı az yaşanılası? Bir insanın gördüğü her şey onun gerçekliğidir. Bir şeye dokunamıyor olmamız yahut onu göremiyor olmamız onu gerçek yapmaktan çıkarır mı? En derinlerimizde, güneş battıktan sonra ortaya çıkan, benliğimize kaynatılmış ikinci kişiliğimizin gördükleri, hissettikleri ve yaşadıkları da bir gerçeklik değil midir? Bir rüya neden gerçek olamasın yahut gerçek hissettirmesin? Hem gerçeklik nedir ki? Felsefi olarak gerçeklik dediğimiz şey insan bilincinden bağımsız, somut ve nesnel olanların tümüdür, var olmayanın karşıtı, nesnel olarak var olandır. Ortaçağ gerçekçiliğinde ve genellikle nesnel düşüncecilik dilinde ise bu anlayışın tam tersi ileri sürülür; gerçeklik, var olanın karşıtıdır, var olmayandır. O halde gerçeklik aslında tamamen insanın bir bakış açısıdır. Gerçek olmasına inandığımız şey bizim gerçekliğimizdir. Onu gerçek yapan insanın aklıdır.  Inception filminde de bir insanın gerçekliğinin onun zihninde oluştuğunu görmüştük. Rüyalar ile gerçek dünyanın zaman zaman ayrılamadığı anlara şahit olmuştuk. Baş karakterin, tamamen uyanık olup olmadığını anlayamadığı, bu yüzden olayları net bir biçimde yorumlayabilme kabiliyetinin sorgulandığı bir durum içerisindeki yaşama ve gerçekliği ayırt edebilme çabasını izlemiştik. Çünkü aslında filmde de gördüğümüz üzere, gerçeklik denilen şey insanın yaşadığı şeyler bütünüdür. Bunun zihinde olması ile dış dünyada olması arasındaki tek fark algıdır. Filmde de dendiği gibi "rüyada eş zamanlı bir biçimde yaratır ve algılarız." Gerçeklik bana göre ikiye ayrılıyor. Objektif gerçeklik ile subjektif gerçeklik. Objektif gerçeklik dediğim şey herkes tarafından görülen, kabul edilen şeyler bütünüdür. Subjektif gerçeklikse belki de bir insanın kendi gerçeğidir. Basitçe bir örnekle anlatmam gerekirse bu kavramları; bu içeriği yazdığım bilgisayar benim objektif gerçekliğimde var olan bir nesnedir ama bu yazıyı yazarken ki düşüncelerim benim subjektif gerçekliğimin bir ürünüdür. Yani bir şeyin gerçek olması için illa ki herkesçe bilinmesine gerek yoktur. Filmde de rüyalar karakterlerimizin subjektif gerçekliği olarak karşımıza çıkmıştır. Dicaprio'nun karakteri olan Cobb'un subjektif gerçekliği eşinin hala hayatta olduğu ve onunla yaşlandığı bir dünyadır. Oysa objektif gerçekliğinde eşi ölmüştür ve geriye kavuşması gereken çocukları kalmıştır. Cobb ise bu iki gerçeklik arasında sıkışıp kalmıştır. Çünkü iki dünya da onun için yeteri kadar gerçektir. Biri diğerinden daha fazla gerçekçi hissettirmemiştir. O yüzden de bu ikili arasında kalan bir labirentin içine hapsolmuştur.  Saito ise subjektif gerçekliğinde yaşlanmıştır, oysa objektif gerçekliğinde bir gün bile olsun yaşlanmamıştır, aynıdır. Ama bu durum onun yaşadığı hayatın gerçekliğini etkilemiş midir? Bence hayır. Çünkü kendi subjektif gerçekliğinde bir şeyler yaşamıştır. Uyanan adamla, uyumadan önceki adam artık aynı olmayacaktır. Dolayısıyla onun rüyadayken yaşadığı her şey onun için gerçektir. İşte aslında gerçeklik dediğimiz şey tamamen aklımızın bir ürünüdür. Yaşadığımız her şey, rüyalarımız bile, bizim gerçekliğimizin bir parçasıdır. Inception filmi de aslında izleyicisine bu iki gerçeklik arasındaki ince çizgiyi anlatmak istemiş bana göre. Neyin gerçek olup, neyin gerçek olmadığına ancak ve ancak onu yaşayan karar verebilir.  Gerçeklik basit bir algı oyunundan başka bir şey değildir...