Beş Adımda Sevdası Uğruna Osmanlı'nın Sonunu Hazırlayan Kadın: Gertrude Bell

Beş Adımda Sevdası Uğruna Osmanlı'nın Sonunu Hazırlayan Kadın: Gertrude Bell
  • 2
    0
    0
    0
  • Tam adıyla Gertrude Margaret Lowthian Bell, Ortadoğu'yu deyim yerindeyse cetvelle çizmiş, Oxford'dan birincilikle mezun olmuş, casus olan Thomas Edward Lawrence'a akıl hocalığı yapmış yetkin bir kadın. İzlediği casusluk politikalarıyla koskoca bir imparatorluğu gerçekten sevdası uğruna bölmek için yekpare uğraşmış olabilir mi? Oxford'tan Birincilikle Tarihe Geçen Bir Kadın Arkeolog, tarihçi, yazar, seyyah sayamayacağımız birçok sıfatın sahibi olan Bell, 1868 yılında İngiltere’nin kuzeyindeki bir kasabada doğdu. 8 dil bilen ve Ortadoğu coğrafyasına gayet iyi bir şekilde hakim olmuş olan Bell, Oxford'u birincilikle bitiren ilk kadın olarak tarihe de geçmiştir. Asil bir aileden gelmenin rahatlığıyla birçok seyahate çıktı. İlk gittiği yer, yakın bir akrabasının büyükelçilik yaptığı Tahran oldu. Daha sonra Suriye, Filistin ve Anadolu seyahatleri birbirini izledi. Arkeolog olarak Anadolu ve Arap coğrafyasında birçok kazıya katıldı. Ortadoğu'yu avucunun içi gibi bilmesi, savaşın başlamasıyla birlikte onu İngiliz istihbaratının saflarına çekti. Ortadoğu'yu Arşınlanması Ortadoğu’yu arşınlayan hem de dillere olan hakimiyeti sayesinde birçok Arap aşiretiyle yakın ilişkiler ve temaslar kurdu. Kurduğu temaslar sonucunda da geniş çaplı raporlar hazırladı. Bu raporlar öylesine bir etkiye sahipti ki, iki dünya savaşında da büyük rol oynadı ve seyrini değiştirdi. Gertrude Bell kendi günlüğünde de şöyle bahsetmiştir; “Her aşireti “burası sizden bir parça, sizin aslınız bu” diye ikna etmek için gayret gösteriyorduk. Çoğu zaman da başarıyorduk.” Bahsettiği şey aslında kabileleri ve aşiretleri ustaca birbirine düşürmekti. Kendine de bunu misyon olarak edinmişti. Kahire’deki Arap Bürosu’nda Osmanlı’yı bölgeden çıkarma planlarına dahil oldu. Savaş sonrası Irak Krallığı’nın kuruluşunda büyük rol oynadı ve Churcill vasıtasıyla tahta çıkardığı yakın dostu Faysal B. Hüseyin’in danışmanlığını yaptı. Gertrude Bell Anadolu'da Konya Karadağ'da bulunan Binbirkilise’de arkeolojik kazılar yapmak için 1907 yılında geldi. Konya Askeri Konsülü Binbaşı Dick Doghty-Willie’yle tanışır ve aşık olur. Bell'in Arapları Osmanlı’ya karşı bu kadar yoğun kışkırtmak istemesinin sebebinde, tarihimizin en büyük destanlarından biri olan Çanakkale Savaşı yattığı söylenmektedir. Anadolu'nun batı bölgesini de ziyaret etmiştir. İzmir, Aydın, Denizli üzerinden Isparta'ya gelen Bell, buradan da Konya'ya geçmiştir. Hayatını, kendi devletinin menfaatleri uğruna, Osmanlı Devleti'ni parçalamaya adayan Bell, ileride kendisine lazım olacak belgeleri bu seyahatleri esnasında toplamıştı. Özellikle Kayseri’de Ermeniler ve Müslümanlar arasındaki ortak kültürel ve geleneksel miras açısından fark olmadığını vurgulayarak, ‘dinlerinin kıymeti konusunda aralarında fark olmadığı’ konusunu öne çıkardı. Dick Willie'nin Ölümü Konya Askeri Konsülü Binbaşı Dick Doghty-Willie’ye aşık olan Gertrude Bell, kendisi evli olan Willie ile gizli bir aşk hayatı yaşadığı iddia edilir. Takvimler 1915 yılını gösterdiğinde Çanakkale Cephesi’nde Gertrude Bell’in kadim aşkı Dick Willie ölmüştü. Türklerin ona aşık olan tek insanı öldürmesi “Çöl Kraliçesi”ni çileden çıkarır ve Ortadoğu bloğunu baştan aşağıya değiştirecek raporları en ince detaylarına kadar hazırlar. Hatta rivayet odur ki Binbaşı Willie’nin mezarının başında ağlayan Bell, haykırarak intikam yemini etmiştir. Çöl Kraliçesi Yaşamının Sonuna Yaklaşıyor Sevgilisini kaybettikten sonra yaşadıkları ona ağır gelen Bell, 12 Temmuz 1926 yılında aşırı dozda ilaç içerek intihar etti. İntiharından geriye günlüğüne yazdığı "Burada çok yalnızım, bu yalnızlıkla çok fazla devam edemem" notu bırakırken, Bağdat'ta bulunan İngiliz mezarlığına gömüldü. Ardında kanın, savaşın durmadığı bir Ortadoğu bıraktı. Mektupları neredeyse bir asır önce yayınlanmış olmasına rağmen henüz dilimize çevrilmemiştir. Ortadoğu ve Osmanlı üzerinde büyük, kritik bir rol oynayan Gertrude Bell ve günlükleri bir ilgisizlik örneği olmuştur. 58 yıllık zorluklarla ve mücadelelerle dolu bir hayat, on binlerin yaşamına mal olan çalışmalar, sonunda yalnızlıktan ölümünün dahi kendi elinden olmuştur. Çöl Kraliçesi adlı Nicole Kidman'ın Gertrude Bell'i canlandırdığı film 2015 yılında da izleyiciyle buluşmuştur. Kaynak: medium.com

    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.