Amerika Birleşik Devletleri, geçmişten günümüze kadar devam eden tarihi sürecin pek çok noktasında dünya siyasetine yön vermeyi başardı. Özellikle I. ve II. Dünya Savaşı'nda elde edilen büyük zaferlerin, ülkenin bu konuma yükselmesinde çok önemli bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Ancak pek tabii ki sadece savaş ile değil; ekonomi ve teknoloji alanlarında ulaştığı seviyeyle de her geçen gün gücüne güç katmaya devam ediyor. Ortadoğu’daki küçük devletlerin iç işlerine yaptığı müdahaleler ve uluslararası arenada sergilediği güç gösterileri, onun her zaman için dünyanın bir numaralı aktörü gibi davrandığını kanıtlıyor bizlere.

Bu yazımızda Amerika’nın derinliklerine inecek ve yakın tarihini inceleyerek kendisinden neden Sam Amca (Uncle Sam) diye bahsedildiğini açıklamaya çalışacağız. Bakalım “Sam Amca’nın dediği olur” kalıbı nereden geliyormuş?

New York eyaletinin Troy şehrinde ikamet eden 1767 doğumlu Samuel Wilson isimli iş adamı, zengin bir et toptancısı olarak tanınır. İşleri de gayet yolundadır. Ancak 1812 yılına gelindiğinde Amerika Birleşik Devletleri ile Büyük Britanya Krallığı – Kızılderili ittifakı arasında şiddetli bir savaş patlak verir. 

Samuel Wilson

Yaklaşık 3 yıl sürecek olan savaş esnasında Samuel Wilson, Amerikan ordusuna levazım müfettişi olarak atanır. Askerler için toplanan etleri teftiş etmesi ve üzerlerine “EA-US” damgasını basması istenir ondan. Burada yer alan “EA” tedarikçi Elbert Anderson’ın kısaltmasını simgeler. “US” ise alıcı olan Birleşik Devletleri’n kısaltılmış halidir. Fakat askerlere US’nin anlamı sorulduğunda, aralarında bir espri geliştirerek müfettişin adıyla beraber “Uncle Sam” demeye başlarlar ve zamanla bu lakap bütün Amerikan ordusunda yayılır. Artık et paketlerini gören herkes “Uncle Sam” diyerek işi mizaha dökmektedir.

Karşılıklı saldırılarla devam eden savaş, 1815 yılında imzalanan Gent Antlaşması ile sona erer. Taraflar işgal ettikleri yerlerden geri çekilirler ve sınırlar aynen eski haliyle kabul edilip tekrar yürürlüğe girer. Bu arada Sam Amca da hızla ünlenmektedir. Savaş yıllarından sonra 1832’de Amerika bayrağındaki yıldızlarla beraber çeşitli karikatürleri yayınlanmaya başlar.

Devam eden süreçte ise şöhreti daha da büyür ve Amerika’dan bahsedilirken Sam Amca kalıbı sıklıkla kullanılır. Fakat efsaneye adını veren Samuel Wilson 1854 yılında hayatını kaybeder. Takvimler 1870 tarihini gösterdiğinde ABD’li sanatçı Thomas Nast, Uncle Sam figürüne son şeklini verir. Daha sonraki yıllarda ise özellikle I. Dünya Savaşı'na asker toplayabilmek için hazırlanan afişlerde fazlasıyla kullanılır Sam Amca. Uzun beyaz saçlı, fraklı, yelekli, çizgili pantolonlu ve uzun şapkalı olarak tasvir edilen yaşlı adam resminin altında; “I Want You (Seni İstiyorum)” yazar.

İşte aynı afiş II. Dünya Savaşı’nın yaşandığı o katliam dolu yıllarda da propaganda aracı olarak kullanılır ve günümüzde tam anlamıyla Amerika Birleşik Devletleri’nin simgesi haline gelir.

 

Kaynak: 1, 2, 3